Küresel helal pazarında HAK, JAKIM, BPJPH ve GAC en etkili aktörler arasındadır. Ancak bu kurumların görevleri ve işleyişleri birbirinden farklıdır. Bazıları doğrudan "belge veren" kuruluş iken, bazıları "belge verenleri denetleyen" (akreditasyon) üst kurumlardır.

İşte bu dört önemli kurumun tanıtımı ve karşılaştırması:

1. HAK (Helal Akreditasyon Kurumu) - Türkiye

• Rolü: Bir Akreditasyon kuruluşudur.

• Tanımı: Türkiye'deki helal alanında akreditasyon hizmeti sunmaya yetkili tek resmi kamu kurumudur.

• İşlevi: Doğrudan ürünlere helal belgesi vermez; helal belgesi veren kuruluşları (BossCert vb.) denetler ve onların uluslararası standartlara uygunluğunu onaylar. SMIIC (İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü) standartlarını esas alır.

• Kapsamı: Türkiye merkezli olsa da dünya genelindeki sertifikasyon kuruluşlarını akredite ederek belgelerinin uluslararası geçerliliğini sağlar.

2. JAKIM (Jabatan Kemajuan Islam Malaysia) - Malezya

• Rolü: Hem Sertifikasyon hem de Denetleme kuruluşudur.

• Tanımı: Malezya Başbakanlık bünyesinde faaliyet gösteren İslami Gelişim Departmanı'dır.

• İşlevi: Dünyanın en saygın ve en eski helal otoritelerinden biridir. Malezya içindeki ürünleri doğrudan belgeler. Yurt dışındaki diğer helal kuruluşlarını ise "Tanınan Helal Belgelendirme Kuruluşu" (FHCB) listesine alarak denetler.

• Kapsamı: Malezya pazarına girecek her ürünün JAKIM onaylı bir logoya sahip olması neredeyse zorunluluktur.

3. BPJPH (Badan Penyelenggara Jaminan Produk Halal) - Endonezya

• Rolü: Düzenleyici ve Yönetici resmi devlet kurumudur.

• Tanımı: Endonezya Din İşleri Bakanlığı'na bağlı olarak kurulan Helal Ürün Güvence Kurumu'dur.

• İşlevi: Eskiden bu yetki sivil bir kurum olan MUI'deydi, ancak yeni yasayla yetki tamamen devlet kurumu olan BPJPH'ye geçti. Endonezya'ya ithal edilen tüm gıda, ilaç ve kozmetik ürünlerinin helal sertifikalı olması zorunluluğunu yönetir.

• Kapsamı: Dünyanın en kalabalık Müslüman nüfusuna sahip Endonezya pazarının tek kapısıdır. Yurt dışındaki kuruluşlarla "Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları" (MRA) yaparak çalışır.

4. GAC (GCC Accreditation Center) - Körfez Ülkeleri

• Rolü: Bölgesel Akreditasyon kuruluşudur.

• Tanımı: Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi (Suudi Arabistan, BAE, Kuveyt, Umman, Katar, Bahreyn) adına hareket eden akreditasyon merkezidir.

• İşlevi: Bu bölgeye yapılacak ihracatlarda helal belgesi veren kuruluşların GAC tarafından akredite edilmiş olması beklenir. Özellikle gıda güvenliği ve helal standartlarının Körfez ülkeleri normlarına (GSO) uygunluğunu denetler.

• Kapsamı: Körfez bölgesi pazarının tamamında geçerli olan bir üst çatı otoritesidir.

Kurumların Karşılaştırmalı Özeti

Özetle: Eğer Endonezya'ya mal satacaksanız muhatabınız BPJPH sistemidir; Malezya için JAKIM onaylı bir kuruluş bulmalısınız. Türkiye'de bir belgelendirme kuruluşu kuracaksanız veya belgenizin resmiyetini kanıtlayacaksanız HAK akreditasyonu almalısınız. Körfez ülkelerine toplu bir açılım yapacaksanız GACakreditasyonu olan bir sertifika kuruluşu ile çalışmalısınız.