OIC/SMIIC 1:2019 Helal Gıda İçin Genel Gereklilikler Standardı: Küresel Helal Ticaretin Temeli

Küresel helal gıda pazarının hızla büyümesi ve Müslüman tüketicilerin artan dini hassasiyetleri, helal ürünlerin standartlaştırılması ve belgelendirilmesi ihtiyacını beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda, OIC/SMIIC 1:2019 Helal Gıda İçin Genel Gereklilikler Standardı, uluslararası düzeyde kabul görmüş ve dünya genelindeki helal gıda ticaretine yön veren en önemli referanslardan biri haline gelmiştir. Bu standart, İslam İşbirliği Teşkilatı'na (İİT) bağlı İslam Ülkeleri Standardizasyon ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC) tarafından geliştirilmiştir.

OIC/SMIIC 1:2019 Nedir ve Neden Önemlidir?

OIC/SMIIC 1:2019, helal gıda ürünlerinin ve hizmetlerinin dini prensiplere uygun olarak üretilmesi, işlenmesi, depolanması, taşınması ve dağıtılması için temel gereklilikleri belirleyen kapsamlı bir standarttır. 2011'de kabul edilen ilk versiyonunun ardından, küresel pazarın ve teknolojik gelişmelerin ihtiyaçlarına göre revize edilerek 2019 yılında güncel haliyle yayınlanmıştır.

Bu standardın önemi birkaç ana başlık altında toplanabilir:

• Uluslararası Uyum: Farklı ülkelerde uygulanan çeşitli helal standartları ve yorumları, uluslararası ticarette kafa karışıklığına ve teknik engellere yol açmaktaydı. OIC/SMIIC 1:2019, bu farklılıkları minimize ederek helal sertifikalarının karşılıklı tanınmasını kolaylaştırır ve küresel helal ticaretin önünü açar. Bu, üreticilerin tek bir standarda uyarak birden fazla ülkeye ihracat yapabilmesini sağlar.

• Tüketici Güveni: Standart, Müslüman tüketicilere satın aldıkları ürünlerin gerçekten İslami kurallara uygun olduğuna dair somut ve güvenilir bir güvence sunar. Bu, helal ürün pazarında şeffaflığı ve dürüstlüğü artırır.

• Kapsamlı Yaklaşım: Sadece nihai ürünün içeriğini değil, "tarladan sofraya" veya "kaynaktan çatala" ilkesiyle gıda zincirinin her aşamasını (hammadde temini, üretim, işleme, ambalajlama, etiketleme, depolama, taşıma, servis) helallik açısından değerlendirir. Bu bütünsel yaklaşım, helal bütünlüğün her aşamada korunmasını sağlar.

• Bilimsel Temel: Standart, İslami fıkıh kurallarını modern gıda bilimi ve teknolojisiyle birleştirir. Gıda güvenliği yönetim sistemleriyle (örneğin ISO 22000) entegre edilebilir bir yapıya sahiptir, bu da helalliğin yanı sıra ürün güvenliğini de garanti eder.

• İşletmelere Rehberlik: Helal gıda üreticileri için net bir yol haritası sunar. Hangi hayvanların helal olduğu, kesim usulleri, katkı maddelerinin durumu, hijyen ve sanitasyon gereklilikleri gibi konularda detaylı bilgi vererek üretim süreçlerini helal prensiplere göre düzenlemelerine yardımcı olur.

OIC/SMIIC 1:2019 Standardının Temel Maddeleri ve İçeriği

OIC/SMIIC 1:2019 standardı, aşağıdaki ana bölümleri ve temel gereklilikleri kapsar:

1. Kapsam ve Atıf Yapılan Standartlar: Standardın hangi ürün ve süreçleri kapsadığını, diğer uluslararası standartlarla (ISO 22000, ISO 22005 gibi) ilişkisini açıklar.

2. Terimler ve Tanımlar: Helal, haram, necis (kirli), dhabihah (İslami kesim) gibi temel İslami terimlerin standardize edilmiş tanımlarını sunar. Bu, farklı yorumlardan kaynaklanabilecek anlaşmazlıkları en aza indirir.

3. Helal Gıda İçin Genel Gereklilikler:

   • Helal Kaynaklar: Helal ve haram hayvanların net bir şekilde tanımlanması. Helal hayvanların etlerinin, haram hayvanlardan elde edilen hiçbir ürünle karışmamış olması gerekliliği. Bitkisel ve mikrobiyal kaynaklı gıdaların helalliği.

   • Hayvan Kesimi (Dhabihah): Et ve et ürünleri için hayvanların İslami usullere göre (canlı olması, kesim sırasında besmele çekilmesi, kanının tamamen akıtılması, acı çekmeden kesilmesi vb.) kesilmesi şartları detaylandırılır.

   • Gıda İşleme ve Üretim: Helal ürünlerin, haram maddelerle veya helal olmayan üretim süreçleriyle çapraz bulaşmaya uğramadan işlenmesi gerekliliği. Ayrı üretim hatları, ekipmanlar ve temizlik prosedürleri.

   • Gıda Katkı Maddeleri ve İşleme Yardımcıları: Tüm katkı maddelerinin (tatlandırıcılar, renklendiriciler, emülgatörler vb.) ve işleme yardımcılarının (enzimler gibi) helal kaynaklı olması ve üretimlerinin helal olması gerekliliği. Bu konu için OIC/SMIIC 24 gibi ek detaylı standartlar da bulunmaktadır.

   • Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar (GDG): GDG'lerin helallik açısından değerlendirilmesi ve takip edilmesi gereken kurallar.

   • Hijyen ve Sanitasyon: Üretim tesislerinde yüksek hijyen ve sanitasyon standartlarının sürdürülmesi. İslami temizlik prensiplerinin (necis maddelerden arındırma) uygulanması.

   • Depolama, Taşıma, Ambalajlama ve Etiketleme: Helal ürünlerin helal statüsünü koruyacak şekilde depolanması, taşınması ve ambalajlanması. Ambalaj malzemelerinin kendisinin de helal olması ve migrasyon risklerinin yönetilmesi. Helal logosunun ve diğer bilgilerin etikette doğru bir şekilde yer alması.

4. Yönetim Sistemi Gereklilikleri: Kuruluşların helal gıda yönetim sistemlerini kurmaları ve sürdürmeleri için genel prensipler. İzlenebilirlik sistemlerinin önemi ve belgelendirme süreçlerine ilişkin temel gereklilikler.

OIC/SMIIC 1:2019, helal gıda sektöründeki firmalar için bir yol gösterici olmanın yanı sıra, helal belgelendirme kuruluşlarının denetim süreçlerini de standardize eden temel bir referans belgesidir. Bu sayede, dünya genelindeki Müslümanlar, sofralarına gelen gıdaların dini inançlarına uygun olduğundan daha fazla emin olabilirler.